La ŝanĝo inter versio 0.964 kaj versio 0.965 koncernas nur la konkordancilon GugloKVEK (specife la subrutinon GuglonAlvok2 en la programar-modjulo EspWSTAT).
ESPSOF ekzistas jam tri jarojn en formo de elŝutebla programaro. Ĝi servas kiel malnaiva kontrolilo de Esperantaj tekstoj, sed ĝi ankaŭ taŭgas por edukaj kaj lingvo-esploraj celoj: videbligi morfemstrukturon, analizi kunmetaĵojn, montri konkordancojn, kolekti semantikajn ‘SVO’-triojn, k.a.
En novembro 2010 pretiĝis ESPSOF-versio 0.96. En ĝi la opcioj por elekti vorttrezoron (Baza Radikaro, Oficialaj Vortoj, ktp) nun ankaŭ rilatas al ĉiuj envortaraj kunmetaĵoj (ĉ. 17000) en PIV. Aliaj plibonigoj koncernas la pritrakton de longaj ne-envortaraj kunmetaĵoj, kaj de vortoj kun dividstreketo. Vortoj kun finaĵo “-en” estas nun pli bone pritraktebla, kaj vortoj kun supersigno-alternativoj (X- aŭ H-kodo) povas esti konvertitaj aŭtomate.
La plej prominenta novaĵo ekde versio 0.96 tamen estas la aldono de ‘GugloKVEK’: konkordancilo, kiu amplekse montras la uzon de iu ajn Esperantan vorton en la ĉiutaga Interreto, anstataŭ nur en fiksita tekstdosiero.
Plue, la ESPSOF-enigfenestro estas iom ŝanĝita kaj plivastigita per dua fenestro por aldonaj opcioj, aparte de la specialaj enigfenestretoj por KVEK kaj GugloKVEK. Cetere, kelkaj plibonigoj diferencigas la lastan version 0.965 de la versioj 0.962 kaj 0.96.
ESPSOF estas pakaĵo de programaro por kontroli kaj analizi tekstojn en Esperanto. Ĝi taŭgas speciale por reviziado kaj vortstatistika analizo de longaj tekstoj: gazetartikoloj, eseoj, literaturaj verkoj, ĉu skanitaj, ĉu entajpitaj. Samtempe ESPSOF funkcias kiel konkordancilo, kaj instrucela montrilo de la preskaŭ perfekte aglutina strukturo de Esperanto.
La softvarpakaĵo estas farita de Toon Witkam (ESPSOF.tw@gmail.com). Ĝi estas kodita en VBA 6.0 (Visual Basic for Applications) kaj ĝi kongruas kun Vindozo 2000/XP/VISTA/7 kaj kun Microsoft Office 2000/2003/2007 WORD kaj EXCEL.
Ĉe fontoteksto en MS-WORD, la kontrol- kaj analiz-rezultoj de ESPSOF aperos parte en WORD (ruĝigo de eraraj vortoj), parte en EXCEL (vortlistoj kun statistikaj kaj morfologiaj datumoj, konkordancoj, ktp).
Por konstrui kaj pluevoluigi la ESPSOF-pakaĵon, surreta leksika softvaro de Edmund Grimley Evans (BRO, NPIV 2004), de Hirotaka Masaaki kaj Ono Takao (DENTAN), kaj de Thommy Schuetz (www.thschuetz.de) estis uzata. Dank’ al tio, la interna vorttrezoro (en EXCEL) de la pakaĵo jam ampleksas ĉirkaŭ 52.000 vortojn entute. Ĉe la inkludo de ne-enPIVaj vortoj, ofte la bonega vortaro de Erich-Dieter Krause (Großes Wőrterbuch Esperanto-Deutsch, 1999), fojfoje ankaŭ tiu de Okelmann (Wőrterbuch Esperanto-Deutsch, 1993) kaj krome Komputeko (Yves Nevelsteen) kaj Guglo estis konsultitaj pri la akceptebleco kaj uzado de vorto. La findecido ĉu jes aŭ ne inkludi ne-enPIVan vorton estis subjektiva, do respondecas por ĝi la ESPSOF-farinto.
Por la aranĝo laŭdezire videbligi ĉiujn morfemlimojn surekrane inspiris min Horst Renemann, dum la UK 2005 en Vilno.
Kiel ĉe la antaŭaj versioj, la nuna versio 0.965 de ESPSOF estas senpage disponebla al (prov-)uzantoj, same kiel eblaj estontaj versioj. La programaro ESPSOF restas ne nur nekomerca, sed ankaŭ malfermitkoda. Atentu ke ĝi funkcias nur kun Vindozo kaj Microsoft Office, kaj ke ĝia malfermita kodo estas nur parte dokumentita per esperantlingvaj komentoj.
Anstataŭ kontroli aŭ korekti vortojn dum tajpado, ESPSOF nur kontrolas la tekston post tajpado. Ĝi do funkcias kiel revizianto. Kompare al la homa revizianto, la elektronika helpanto unuflanke havas klarajn mankojn: ĝi tute ne rimarkas tiujn mistajpitajn vortojn, kiuj hazarde iĝis alian ekzistantan vorton, kvankam tute sensencan en la kunteksto. Aliflanke, ĝi bone notas la eraretojn kiujn la homa provleganto pretervidas: mankantan supersigno (autoritato, rica), ciferon 1 anstataŭ literon l (ĉe skanita teksto), ktp. Kaj krom erarruĝigo en la fontoteksto, ankaŭ la rezultaj tekstvortlistoj en aparta EXCEL-dosiero (listo de lingvaj vortoj kaj listo de propra nomoj) kontribuas al eraratentigo.
Notu, ke ESPSOF estas por veraj tekstoj, ne por listoj, tabeloj, datumbazoj, kalkulfolioj, ktp. Ĝi estas por tekstoj, kiuj ekzistas el frazoj, kun ĝusta interpunkcio (helpsignoj) kaj ĝusta (pli-malpli tradicia) uzo de majuskloj. Ĝi ne taŭgas por rapide entajpita retpoŝto, mobiltelefonmesaĝoj kaj aliaj senzorge skribitaj komputiltekstaĵoj, en kiu interpunkcio kaj majuskligo mankas aŭ fuŝas.
La forto de ESPSOF estas ĝia kapableco prilabori ampleksajn tekstojn: tutaj libromanuskriptoj de pli ol 100.000 vortoj ne estas problemo. Tamen, reviziado de ampleksa teksto estas malrapida procedo: ĝi povas daŭri eĉ plurajn horojn. Tio kaŭzas la granda nombro de bezonataj enkomputilaj vortarkonsultoj (kelkdek por analizi ne-envortaran kunmetaĵon). Por montri ke ĝi ankoraŭ pene laboras, ESPSOF aplikos aŭdio-signalado ĉe ĉiu trovo de erara aŭ fremdlingva vorto.
Lingvo-instrua kaj lernada uzo
Vortotrezoro - granda aŭ malgranda?
Prezentado de ESPSOF dum la UK de 2008 en Roterdamo kaŭzis rimarkojn pri la bezono de literumilo ĝuste kun limigita anstataŭ ampleksa vortaro, nome ĉe verkistoj de artikoloj aŭ libroj speciale celitaj al komencantoj. Tio vidpunkto pri diverseco de eblaj ESPSOF-uzantoj rezultigis finfine jenajn kvar opciojn, kiam oni startigas la programon:
- Opcio I: 52.000 vortoj (tuta PIV kaj aldona vortaro 'Dict3')
- Opcio II: 41.000 vortoj (tuta PIV)
- Opcio III: 27.000 vortoj (PIV: Oficialaj vortoj kaj ĝiaj kunmetaĵoj)
- Opcio IV: 2.200 radikoj (Baza Radikaro Oficiala)
Opcio I restas la defaŭlta opcio, kiel ĝi jam estis en la ĝisnunaj ESPSOF-versioj. Ĝia speciala aldona vortaro 'Dict3' enhavas nur kelkcent neologismojn sed kelkmil kunmetaĵojn, kies inkludo iom altigas la sukcesgradon kaj rapidecon de tekstanalizo. Notu, ke de la supre indikitaj 27.000 PIV-vortoj ĉe Opcio III, preskaŭ 17.000 estas tiuj envortaraj kunmetaĵoj, kiuj mem aŭ kies elementoj ĉiuj estas ‘Oficialaj’, t.e. ‘Fundamentaj’ aŭ registritaj en unu el la ‘Oficialaj Aldonoj’ (inkl. la Naŭan, de 2007) de la Akademio de Esperanto.
La nombroj en la supra tabelo do rilatas nur al envortaraj vortoj kaj envortaraj kunmetaĵoj. Ekster tiuj, abundas en la lingvo ankaŭ ne-envortaraj kunmetaĵoj, ekz: hundodompejzaĝo, akceptebla eĉ ĉe la plej strikta Opcio IV, ĉar ĉiuj tri elementoj de tiu kunmetita vorto apartenas al la Baza Radikaro Oficiala.
Aŭtomata montrado de morfem-strukturo
Por lernantoj de Esperanto, ankaŭ por progresintaj lernantoj, percepti la morfemstrukturon en teksto estas bonega helpilo, certe ĉe longaj vortoj. Tial ESPSOF havas diversajn provizojn por tio. Unue estas opcio por fari la morfemlimojn videblaj en la surekrana (kaj printebla) fontoteksto:
Krom elekti tian opcion ĉe la startigo (Alt+T) de tekstkontrolado per ESPSOF, ekzistas ebleco ankaŭ post la tuta tekstanalizo. Tiam oni laŭdezire povas aperigi morfemlimojn de unuopa tekstvorto: simple elektu ĝin (la tutan tekstvorton) kaj premu la klavkombinon Alt+M. Poste kaŝi la morfemlimojn eblas per Alt+K (premu plurfoje se vi volas kaŝi ilin en pluraj vortoj). Krome, remontro de antaŭe kaŝitaj morfemlimoj eblas per Alt+R.
Ĉe la startigo (Alt+T) de tekstkontrolado, anstataŭ morfemdisig-opcio por ĉiuj vortoj, ankaŭ plisubtiligitaj opcioj eblas: nur ĉe ne-envortaraj kunmetaĵoj, kaj/aŭ nur ĉe vortoj de certa minimuma longeco. Notinda detalo tamen estas, ke ESPSOF neniam metas morfemdisigilojn inter finaĵo kaj postfinaĵo: se ĝi metus ilin tie, tio pli distrus ol helpus la leganton.
Se vorto kun videblaj morfemlimoj estas punktite substrekita, ekz:
et·nombr·aj
viv·o·cel·o
tio signifas ke pli ol unu morfemanalizo eblas (ankaŭ etn'ombr'aj kaj viv'ocel'o). Per Alt+V vi povas – por unuopa tekstvorto – alvoki varianton: alternativan analizon. Vortoj kun pli ol du diferencaj analizoj estas raraj (ESPSOF stokas maksimume kvar). Plejofte, la alternativaj kunmetanalizoj estas nur formale korektaj, sed el uzvidpunkto sensenca aŭ almenaŭ ne ĝenerale akceptita. En ESPSOF la kunmetanalizilo ĉiam celas (kun nuna sukcesgrado de pli ol 97%) aperigi la ‘normalan’ aŭ ‘plej uzatan’ morfemstrukturon de vorto kiel ‘defaŭltan’.
Dum tekst-reviziado, videbleco de morfemlimoj havas jenan aldonan avantaĝon: hazarde korekta (do ne-ruĝigita) rezulto de mistajpo pli bone videblas, pro apero de suspektaj morfemoj, ekz:
gen-til-a (verŝajne celita vorto:ĝentila)
ten-dec-o (verŝajne celita vorto: tendenco)
intu-ic-o (verŝajne celita vorto: intuicio)
hist-or-ist-o (verŝajne celita vorto: historiisto)
Cetere, morfemdisigo malkaŝanta formale korektan sed sence absurdan (aŭ almenaŭ ne celitan ;-) kunmetaĵon povas ankaŭ okazi ĉe ĝuste tajpita sed ne-envortara vorto, ekz:
fot-o-tro-pi-o (fontoteksta vorto: fototropio)
am-pli-fik-i (fontoteksta vorto: amplifiki )
an-e-mosk-op-o (fontoteksta vorto: anemoskopo )
Aparte de la prilaborita fontontekstdosiero mem, ankaŭ la rezultaj vortlistoj en EXCEL, kiujn ESPSOF produktas, montras la morfemstrukturon de la kontrolitaj vortoj, speciale en la t.n. LingvVortListo (dosiero ESPSOF-REGREZ, laborfolio 2, kolumno I ).
Speciala trajto de ESPSOF kompare al diversaj aliaj literumiloj, en kaj ekster Esperantio, estas ĝia povo firme analizi ne-envortarajn vortkunmetaĵojn.
Tiucele la ESPSOF-programaro ja funkcias ne surbaze de vortoj, sed surbaze de morfemoj. Ankaŭ en ĝiaj internaj vortaroj ĉiu vorto estas registrita kun eksplicita morfemstrukturo, kio faciligas analizon de kunmetado per afiksoj aŭ finaĵkompleksoj (biciklingo, eksbazestrojn, reprograminto). Koncerne ne-envortarajn kunmetaĵojn ĝenerale (ĉasirado, fruktokulturistoj, pripensindaĵaro), kontrolo pri ilia senerareco postulas morfemdisigon, aŭ pli ĝuste dirite: la eblajn disigojn, ĉar ofte eblas pluraj.
Sekvi kunmetaĵ-analizon sur la ekrano
En fontotekstdosiero kontrolata ESPSOF, oni povas vidi, ke la kursoro 2-3 sekundojn haltas ĉe ne-envortara vortkunmetaĵo, almenaŭ ĉe ties unua apero en la teksto. Ĉe mezlonga kunmetaĵo, la komputilo jam bezonas ĉ. 30 vortarkonsultojn (duumajn traserĉojn de alfabete ordigitaj vortlistoj, inter kiuj unu de 27000 vortoj), kaj strategion kun multeco de reguloj por elekti la plej verŝajnan solvon.
Dum tekstkontrolado, la dosiero ESPSOF-REGREZ donos al vi pli facilan manieron observi la kunmetanaliz-procedon. Tiu dosiero fakte estas ne nur rezultdosiero (eligo de rezultoj post la kontrolado), sed ankaŭ regaddosiero: la kunmetanalizo vere okazas tie (en Laborfolio 4, kolumnoj EX–FX). Se vi antaŭe aranĝas parton de tiu laborfolio en fenestro sur la ekrano, oni povas preskaŭ sekvi la analizprocedon, vidi la morfem-strukturigitajn solvojn aperi sur la ekrano, unu post la alia.
Kunmetaĵ-analizo pere de tekstkohereco
Analizo de ne-envortaraj kunmetaĵoj en ESPSOF ĝisnun havis jenan limon: maksimumon de 3 envortaraj unuoj (radikoj aŭ mem kunmetaĵoj). Do ekzemple eksbazestrarano estas sukcese analizita (eks-baz-estr-ar-an-o) ĉar eks, bazo, kaj estrarano staras en la vortaro. Kontraŭe, eksspacbazestro kvankam formale korekta kunmetaĵo, estis indikita kiel eraro, ĉar la nombro de envortaraj unuoj estas 4. La antaŭvidita rimedo por malpligrandigi tiun mankon estis: aldoni certajn bazajn terminoj, uzatajn en iu fako, entrepreno aŭ institucio (ekz. bazestro) al la ESPSOF-vortaro ‘Dict3’ en venontaj versioj.
En ESPSOF 0.96 ni muntis novan rimedon ‘TLV/TAT’, kiu utiligas eblan tekstkoherecon. Kiel ĝi funkcias? Ĉe la ĵus menciita ekzemplo eksspacbazestro , estas tute ebla, ke tiu longa vorto estas (en la sama tekstdosiero) antaŭita de spacbazo , bazestro aŭ eĉ spacbazestro . Kion la kunmetanalizilon de ESPSOF do faras en tia kazo, estas Traserĉi Antaŭan Tekston (TAT) kaj tiucele ankaŭ uzi la TekstLingvVort-liston (TLV) en ESPSOF-REGREZ. Tiel la menciita maksimumo de 3 envortaraj unuoj povas esti venkita.
La aŭtomata rekono de morfemlimoj en ne-envortaraj kunmetaĵoj neniam estos centprocente perfekta. Tamen, la sukcesgrado ĝisnun jam estis pli ol 97% (vidu pri tio ankaŭ: Toon Witkam, “La ekscito de vortstatistiko: Kiel krudforta kunmet-analizo kompletigas tekstkontrolon”, Aktoj de la 28-a Esperantologia Konferenco en la 90-a UK, Vilno 2005). Estonta altigo de la sukcesgrado eblas, ankaŭ per aldono de pluaj kunmetaĵoj al ‘Dict3’.
KVEK kaj GugloKVEK - konsulti vortuzon
Jen du sistemoj, kiuj ebligas konkordancon: listigon de vorto kun ĝiaj diferencaj kuntekstoj, almenaŭ proksimaj kuntekstoj (kutime 10-40 vortoj ambaŭflanke). La akronimo KVEK (Konatigu Vorton En Kunteksto) akordiĝas kun la anglalingva KWIC (Key Word In Context), kaj klasika ekzemplo de apliko estas konkordanco pri la biblio.
Per la subrutino KVEK, kiu jam ekzistis en antaŭaj ESPSOF-versioj, oni povas fari konkordancon pri tekstdosiero en MS WORD, kondiĉe ke tiu dosiero estas jam de ESPSOF kontrolita. Oni alvoku KVEK per Alt+Q.
Ĉe GugloKVEK vi povas fari konkordancojn de vortuzo en Interreto, per alvoko de la subrutino KVEKperGuglo (Alt+G). Ĉi tie, kondiĉo estas ke vi antaŭe malfermis (kaj malplenigis) WORD-dosieron nomitan ‘ESPSOF-GugloINTER.doc’, kiu servos kiel interrezult-dosiero.
La finrezultoj de kaj KVEK kaj GugloKVEK venos en la saman rezultdosieron (ESPSOF-KVEK.xls), kaj havos tie la saman formaton, kun escepto ke ĉiu kunteksto de GugloKVEK havas sian URL’on en aldona kolumno. Krome estas fontokodo, kiu referencas al la fontotekstdosiero ĉe KVEK, sed al la interrezult-dosiero ĉe GugloKVEK.
Por uzantoj de GugloKVEK la interrezult-dosiero ‘ESPSOF-GugloINTER.doc’ havas nur sekundaran gravecon. Ĝi montras ne nur tiujn Guglo-serĉrezultojn (verde kolorigitajn), kiujn GugloKVEK aprobis kaj transdonis al ESPSOF-KVEK.xls, sed ankaŭ la malaprobitajn. Esence GugloKVEK funkcias kiel filtrilo, por eviti transdonon de jenaj Guglo-rezultoj:
- malĝusta lingvo (ekz. la hispana);
- serĉvorto aperas kiel propra nomo aŭ fabrikmarko (ekz. ‘Serena’, ‘faceto’);
- serĉvorto aperas en iu vortlisto, anstataŭ en kunteksto;
- tro da eraraj vortoj en la kunteksto;
- ripetoj de la sama serĉrezulto, de la sama kunteksto.
Por tiel funkcii kiel filtrilo, GugloKVEK (aŭ pli precize: ĝia ĉefsubrutino KVEKperGuglo) apogas sin sur TEKSTanal, fakte la ĉefprogramo en ESPSOF por kontroli tekstojn pri eraroj. Tio signifas, ke GugloKVEK funkcias malrapide, certe multe pli malrapide ol rekta Guglo-konsulto per krozilo. Zorga elfiltrado de aĉaĵaro ŝuldas pro tio.
Pritrakto de Propraj nomoj
- Propraj nomoj komplikas lingvan tekstkontrolon. ESPSOF en la nuna stato enhavas envortaran liston de ĉirkaŭ kvincent propraj nomoj (ĉefe geografiaĵoj), dum senlima estas la nombro de ĉiuspecaj nomoj (asimilitaj kaj ne-asimilitaj) kaj akronimoj kiuj povas aperi en teksto.
- Majuskligo en teksto helpas, sed ne frazkomence. Se ESPSOF konstatas, ke frazkomenca vorto nek troveblas en ĝia vortaro, nek en ĝia PropraNom-listo, nek inter jam frazmeze trovitaj (majuskligitaj) propraj nomoj en la sama teksto, ĝi faras la frazkomencan vorton rozkolora, sen substreko:
Ben estis nova najbaro, kiu devenis el alia provinco.Se en la sekva parto de la teksto, tiu suspekta vorto reaperas (majuskligita, kaj ne-frazkomence), ESPSOF forviŝas tiun antaŭa(j)n rozkolorigo(j)n.
- Plua komplikaĵo estas, ke eĉ normalaj lingvaj vortoj kiel ekz. Apud, Barono, Sed, Tiam, hazarde povus esti propraj nomoj. En la nuna versio, ESPSOF konsideras tiujn vortojn ĉiam lingvaj, se frazkomencaj.
- Tre praktika avantaĝo de ESPSOF estas, ke ĝi laŭalfabete listigas ĉiujn proprajn nomojn aperintajn en kontrolita tekstdosiero. Tiun liston ĝi postlasas en la ESPSOF-REGREZ rezultdosiero. Ofte, trarigardo de tiu listo remarkigas tajperarojn pli rapide ol trarigardo de la tekstpaĝoj.
FrazKomencMarkoj: apogiloj kaj referenciloj
Rekoni ‘frazon’, do sintakse strukturigita tekstparto kun klara komenco kaj fino, estas grava elemento en tekstanalizilo. Pro tio, ESPSOF - dum ĝi antaŭtrairas la WORD-dosieron - metas specialajn markojn ĉe la komenco de ĉiu frazo. Ĉi tiuj markoj havas la formon:
{248-3.,15}
en kiu ekz. 248 estas la numero de alineo, 3 la numero de frazo en tiu alineo, kaj 15 la nombro da vortoj en tiu frazo. En ESPSOF ĉi tiuj markoj nomiĝas AFM (Alineo- kaj Fraz-Markiloj) aŭ AZM (nederlandlingve: Alinea- en Zins-Markeerder).
Tiuj FrazKomencMarkoj servas unue kiel stirkampoj [control fields] kaj certigas solidan trairon de ĉiu ESPSOF kontrolilo aŭ analizilo tra la tuta WORD -dosiero. Due, la FrazKomencMarkoj povas servi kiel referencaj kampoj [reference fields], kiam rezultlistoj de la analizo (ekz. ĉe KVEK kaj GugloKVEK) referencas al lokoj en la teksto. Tio faciligas pristudadon de ampleksaj tekst- aŭ INTERREZULT-dosieroj. Post la uzo de ESPSOF, la uzanto ĉiam havas la eblecon kaŝi aŭ forviŝi la FrazKomencMarkojn.
SVO: sintaksaj/semantikaj trioj
La identigo de sintaksaj roloj (Subjekto, Verbo, Objekto) en ESPSOF estas en eksperimenta fazo. Ĝia funkciado estas kvazaŭ ekstraĵo, kaj ankoraŭ ne influas la kontrolfunkcion de ESPSOF: ruĝigi malĝustajn vortojn.
Tamen, listigi SVO-triojn en ESPSOF-REGREZ (laborfolio 6) havas certan valoron kiel statistikan materialon, sur kiu oni povas - prudente - bazi semantikajn rilatojn. La listo en ESPSOF-REGREZ indikas ĉe ĉiu trio ankaŭ la vortordon (SVO, OVS, VOS, ...). Jen fragmento:
Imagebla estas, ke pluraj uzantoj de ESPSOF konscie kolektos tiujn listojn de SVO-trioj, kaj kune aranĝos specon de ‘SVO’-datumbazo. Tia kolekto de SVO-trioj, plejofte semantikaj rilatoj, estos i.a. ankaŭ uzebla por lingvolerno-softvaro (ekz. Inteligenta Guverna Sistemo de Ismael Ávila, Universitato de Campinas, Brazilo).
Plue, per alia opcio, ESPSOF kolorigas Subjektojn, Verbojn kaj Objektojn en la fontotekstdosiero, kaj ne nur triojn, sed ankaŭ duojn: Subjekto-Verbo, Verbo-Objekto kaj Infinitivo-Objekto. ESPSOF faras tion ne en ĉiu frazo, sed nur en tiuj frazoj, kie la frazstrukturo estas ne tro konplika. Konstruante la koncernan softvaron, strategiprincipo estis: prefere rezigni pri analizo de iu fraz(part)o, ol riski erarojn.
Instalo de ESPSOF 0.965 - VBA-modjuloj
En WORD iru al ‘Microsoft Visual Basic’ (Alt-F11) kaj maldekstre en la ‘Project’-fenestro alklaku ‘Normal’. Tie, per la dekstra musbutono aperigu ŝprucmenuon, en kiu vi ripete alklaku ‘Import File’ por importi, unu post la alia, jenajn 7 ESPSOF-dosierojn, kiuj estas programar-modjuloj kaj enig-paneloj:
EspKONTR.bas, EspWSTAT.bas, EspSINTAKS.bas,
EnigoTEKSTanal.frm, EnigoTEKSTaldonajOpcioj.frm,
EnigoKVEK.frm, EnigoKVEKperGugl.frm
Post kiam tiuj ĉi 7 modjuloj/paneloj aperos en la ‘Project’-fenestro kiel ‘Modules’ aŭ ‘Forms’, iru al la plej supra menutrabo en la Visual Basic ekrano kaj alklaku ‘File’ kaj ‘Save Normal’.
Krome konservu la supre-menciitajn 7 dosierojn (kaj ankaŭ 4 alkroĉitajn dosierojn: EnigoTEKSTanal.frx, EnigoTEKSTaldonajOpcioj.frx, “EnigoKVEK.frx”, “EnigoKVEKperGugl.frx”) kiel rezervajn dosierojn, aliloke en via komputilo.
Plue, nepre faru en via komputilo dosierujon “C:\ESPSOF”, kaj nur en tiun metu la ceterajn 4 dosierojn “ESPSOF-VORTAR.xls”, “ESPSOF-REGREZ.xls”, “ESPSOF-KVEK.xls” kaj la (malplena sed grava) “ESPSOF-GugloINTER.doc”. Sen daŭra ĉeesto de tiuj 4 dosieroj, aŭtomate alvokeblaj per la nomoj “C:\ESPSOF\ ESPSOF-VORTAR.xls” ktp, la tuta ESPSOF-programaro ne funkcios.
Speciala aldona farendaĵo estas la pretigo de MSXML2.XMLHTTP40. Tiu ne estas parto de la ESPSOF-elŝuteblaĵoj, sed komponanto en via komputilo, kiu devas esti (nur unufoje) pretigita por ebligi la funkciadon de KVEKperGuglo kaj ĝia subrutino GuglonAlvok2. Faru jen:
- malfermu MS Word
- premu Alt-F11 por aperigi la ekranon de Visual Basic;
- en ties supra menutrabo alklaku: ‘Tools’ – ‘References’
- en la aperonta rulumfenestro, prizorgu ke “Microsoft XML, v6.0” (aŭ pli alta versio) estas strekmarkita;
- premu la OK-butonon;
- en la supra menutrabo alklaku: ‘File’ – ‘Close and Return to Microsoft Word’.
Finfine, por ebligi ĉiaman kaj senprobleman funkciadon de GugloKVEK, kiu rekte konektiĝos kun Guglo (sen krozilo!), Guglo rekomendas - kvankam ne postulas - ke vi uzu por tio privatan serĉ-ŝlosilon. Por akiri tiun, vi unue ekhavu Guglo-konton, kaj poste petu la tiel nomatan ‘API key’, traserĉinte la Guglo-kontajn agordopaĝojn. Vi konservu tiun ŝlosilon en aŭ ĉe via komputilo, por havi ĝin preta kiam vi uzos GugloKVEK.
Resume, la nepra komponantaro por uzi ESPSOF (Versio 0.965) estu jen:
Microsoft Visual Basic (WORD – Normal):
Interna MS komponanto:
MSXML2.XMLHTTP40
Programaraj modjuloj:
EspKONTR
EspWSTAT
EspSINTAKS
Enigaj paneloj:
EnigoTEKSTanal
EnigoTEKSTaldonajOpcioj
EnigoKVEK
EnigoKVEKperGugl
Dosieroj:
C:\ESPSOF\ESPSOF-VORTAR.xls
C:\ESPSOF\ESPSOF-REGREZ.xls
C:\ESPSOF\ESPSOF-KVEK.xls
C:\ESPSOF\ESPSOF-GugloINTER.doc
Startigi la tekstkontrolilon (versio 0.965)
Antaŭ ol startigi la analizon de iu WORD-dokumento, prizorgu ke ĝi mem jam estas konservita kaj ke ĝia dosiernoma sufikso estu “.doc”. Sekve malfermu la dosierojn ESPSOF-VORTAR kaj ESPSOF-REGREZ.
Startigu la tekstanalizilon (en la WORD-fenestro) per sinsekva alklako de: ‘Tools’ - ‘Macro’ - ‘Macros’ - ‘TEKSTanal’ - ‘Run’. Tio iom komplika sinsekvo tamen nur necesas la unuan fojon dum seanco. Sekvajn fojojn, vi povas startigi la tekstanalizilon simple per klavkombino Alt+T.
Tuj poste aperos granda enig-fenestro per kiu oni povas elekti el diversaj eblecoj, inter kiuj la kvar Opcioj rilate la vorttrezoron (BRO, Oficialaj vortoj, tuta PIV, ankaŭ Dict3). Aliaj eblaj elektoj estas: ne kontroli tutmajusklajn aŭ kursivajn vortojn, transsalti vortojn aŭ tekstfragmentojn inter certaj krampoj aŭ citiloj, bluigi ne-envortarajn kunmetaĵojn, aperigi morfemlimojn, jes aŭ ne akcepti apostrofadon de l’artikolo, ktp. Aldonaj opcioj, elekteblaj per dua enig-fenestro, inkludas akceptadon kaj aŭtomatan konvertadon de supersigno-alternativoj (X- kaj H-kodo) en la fontoteksto.
ESPSOF aŭtomate avertos vin lastmomente por malfermi la dosierojn VORTAR kaj REGREZ, se vi ne jam faris tion. La unua de tiuj enhavas la vortarojn; la dua, en kiu okazos ankaŭ REGado, enhavas REZultlistojn (resuma statistiko, listo de lingvaj tekstvortoj, propraj nomoj, sintaksaj frazstrukturoj, SVO-trioj). La regado koncernas aŭtomatan analizon de kunmetaĵoj, kiu estas eĉ videbla dum traktado, se vi aranĝas la REGREZ-dosierfenestron, kun laborfolio ‘KunmetAnalizo’, flanke de la WORD-fenestro.
Tuj post startigo, la ESPSOF-tekstanalizilo atentigos vin se la fontoteksto jam enhavas FrazKomencMarkojn, kio signifas ke ĝi jam estas prilaborita de ESPSOF antaŭe. Vi tiam decidu: se vi intertempe ne ŝanĝis la fontotekston, respondu ke la programo reuzu la jam ĉeestantajn FrazKomencMarkojn. Respondu tion ankaŭ se vi certas ke vi nur ŝanĝis aŭ anstataŭigis unuopajn vortojn, sen ke la nombro de vortoj en frazo ŝanĝis per tio. Alikaze, respondu ‘NE’, tiel ke ESPSOF forĵetu la ĉeestantajn Markojn kaj komencu trairi la tutan fontotekston por meti novajn.
Startigi la GugloKVEK-konkordancilon
Certigu ke ĉi-tiuj tri dosieroj estas malfermitaj: ESPSOF-VORTAR, ESPSOF-REGREZ kaj ESPSOF-KVEK. Ĉe tiu lasta, malfermo povas kaŭzi averton de via sekurigilo, ke ESPSOF-KVEK enhavas makroojn. Ĉar temas nur pri ESPSOF-makroo ‘ReOrdigKVEK’ (per kiu vi laŭdezire povos reordigi konkordancon), vi sekure premu la butonon ‘Enable Macros’.
Iru al iu ajn WORD-fenestro (plena aŭ malplena), kaj tie sinsekve alklaku: ‘Tools’ - ‘Macro’ - ‘Macros’ - ‘KVEKperGuglo’ - ‘Run’. Tio iom komplika sinsekvo tamen nur necesas la unuan fojon dum seanco. Sekvajn fojojn, vi povas startigi la GugloKVEK-konkordancilon simple per klavkombino Alt+G. Reage, devas aperi malplena WORD-fenestro ESPSOF-GugloINTER, kun dialogujo per kiu vi povas konfirmu tion.
Sekve, aperas la enigfenestro KVEKperGuglo. Kiel konkordancilo tiu malgranda enigfenestro sufiĉas se vi uzas la defaŭltajn agordojn, aŭ se vi re-uzas la agordojn antaŭe ŝanĝitajn de vi mem. Por ŝanĝi aŭ por nur rigardi la diversajn opciojn, premu la butonon ‘Specialaj opcioj’, kaj eventuale ankaŭ la butonon ‘Aldonaj opcioj’. Tiuj malfermas enigfenestrojn, per kiuj vi povas decidi pri la filtrado de Guglo-serĉrezultoj (ekz. nur BRO aŭ Oficialaj vortoj, ĉu ankaŭ tutmajusklaj vortoj, ktp), X- aŭ H- variantoj de la kuntekstvortoj aŭ de la serĉvorto mem, morfemdisigo, SVO-listigo, kaj jes aŭ ne forlasi ripetojn de la sama kunteksto.
Ĉefaj uzdiferencoj de la antaŭa versio
La du vojojn kiuj ekzistis en la antaŭa versio 0.95, nome “AŬTOMATE PRETIGU” kaj “MI MEM PRIZORGIS” ne plu ekzistas en la versioj ekde 0.96, ĉar ili tro kompleksigis la uzadon de ESPSOF. En la nova versio, la pretigado kaj konservado de dosieroj dum la ĉiutaga uzado de ESPSOF funkciu jen:
Ĉe TEKSTanal (pritrakto/kontrolo de ekzistanta tekstdosiero en MS WORD):
antaŭ la startigo:
- malfermu la dosierojn VORTAR kaj REGREZ;
post la programfino:
- konservu alinome la kromrezult-dosieron REGREZ, se la kromrezultojn interesas vin;
se vi ne konservas (kaj ne fermas) ĝin, vi ne bezonas ree malfermi ĝin ĉe denova startigo de TEKSTanal en la sama seanco; ESPSOF tiam purigos kaj re-uzos ĝin aŭtomate;
Ĉe KVEK (farado de konkordanco el tekstdosiero):
antaŭ la startigo:
- malfermu la dosieron KVEK;
la dosiero KVEK kapablas ricevi kaj en si mem konservi sinsekvajn konkordancojn (ĝis limo de ĉ. 30.000 vicoj entute);
se tamen vi preferas konservi ĝian enhavon intertempe aŭ fine de seanco, tio kompreneble eblas: tiam konservu ĝin alinome; konservi ĝin kun la origina nomo ne eblas;
se vi ne konservas (kaj ne fermas) ĝin, vi ne bezonas ree malfermi ĝin ĉe denova startigo de TEKSTanal dum la sama seanco; ESPSOF tiam re-uzos ĝin aŭtomate, protektante ankaŭ la jaman enhavon;
Ĉe KVEKperGuglo (farado de konkordanco pere de Guglo):
antaŭ la startigo:
- malfermu la dosieron ESPSOF-VORTAR;
- malfermu la dosieron ESPSOF- REGREZ;
- malfermu la dosieron ESPSOF-KVEK;
post la programfino:
- konservu la interrezult-dosieron GugloINTER, se la interrezultoj interesas vin;
- konservu la kromrezult-dosieron REGREZ, se la kromrezultoj interesas vin;
vi konservu tiujn dosierojn alinome; konservi ilin kun la originaj nomoj ne eblas;
se vi ne konservas (kaj ne fermas) ilin, vi ne bezonas ree malfermi ilin ĉe denova startigo de KVEKperGuglo dum la sama seanco; ESPSOF tiam purigos kaj re-uzos ilin aŭtomate;
pri reuzado aŭ konservado de la dosiero KVEK, la samaj reguloj aplikas kiel ĉe farado de konkordanco el tekstdosiero.
Kvankam vi, kiel uzanto, do respondecas pri malfermado kaj konservado, ESPSOF iom helpos vin per ĝustatempaj atentigoj. Se vi estos sufiĉe kutimiĝinta kaj ne plu bezonos tiujn avertojn, vi povas per unu de la enigfenestroj malŝalti la opcion “ĈiamAvertuMin”.